Những vụ tai nạn do cây xanh bật gốc trong mưa giông không còn là chuyện hiếm gặp. Luật pháp hiện hành quy định như thế nào về trách nhiệm và bồi thường trong các trường hợp này?
Nội dung chính
Chiều ngày 31/5/2025, một vụ tai nạn đáng tiếc đã xảy ra trên đường Lê Hồng Phong, quận 10, TP.HCM. Trong cơn mưa giông dữ dội, một cây bồ đề cao gần 20m bất ngờ bật gốc, đè trúng một người đàn ông điều khiển xe máy. Hậu quả, nạn nhân bị thương ở vùng cổ và vai, phải nhập viện cấp cứu.
Vụ việc này không phải là trường hợp cá biệt. Trong những năm qua, tình trạng cây xanh bật gốc hoặc gãy đổ do mưa bão, gió lốc gây thương vong cho người tham gia giao thông liên tục xảy ra tại các đô thị lớn.
Vào tháng 9/2024, một cây phượng đổ trên đường Nguyễn Hữu Thọ (Hà Nội) khiến hai người bị thương nặng. Trước đó, vào tháng 8/2023, một người đàn ông tại TP Thủ Đức (TP.HCM) cũng tử vong sau khi một cây si cao khoảng 10 mét đổ trúng khi ông đang đứng trú mưa.
Trách nhiệm pháp lý trong các vụ cây đổ gây thương vong
Theo thạc sĩ, luật sư Nguyễn Văn Huy - Công ty Luật TNHH Hiệp Thành, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, pháp luật hiện hành đã có quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong các trường hợp cây xanh gây tai nạn.
Cụ thể, Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ: "Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra trong trường hợp xảy ra sự cố cây xanh ngã, nhánh cây rớt, gây thương tích, chết người hoặc hư hỏng tài sản".
Tuy nhiên, luật cũng quy định một số trường hợp ngoại lệ. Căn cứ Điều 584 cùng Bộ luật này, người có trách nhiệm không phải bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại.
Về khái niệm "sự kiện bất khả kháng", Điều 156 Bộ luật Dân sự định nghĩa đây là những sự việc xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước và không thể khắc phục dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.
Luật sư Huy phân tích thêm: nếu đơn vị quản lý cây xanh đã thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa như chặt tỉa cành, theo dõi và chăm sóc cây theo quy trình, nhưng cây vẫn đổ do mưa lớn hoặc gió lốc mạnh vượt khả năng dự báo, thì có thể xem đây là sự kiện bất khả kháng và họ sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Ngược lại, nếu cơ quan chức năng kết luận rằng tai nạn xảy ra do lỗi trong công tác quản lý như không kiểm tra định kỳ, không phát hiện cây bị mục rỗng, nghiêng ngả, thì đơn vị được giao quản lý cây xanh phải chịu trách nhiệm dân sự và thực hiện nghĩa vụ bồi thường.
Bồi thường thiệt hại: Căn cứ vào mức độ và hậu quả
Theo quy định, việc bồi thường sẽ được áp dụng tùy theo thiệt hại thực tế.Với tài sản, mức bồi thường bao gồm giá trị tài sản bị hư hại, mất mát; lợi ích gắn liền với việc sử dụng tài sản; chi phí hợp lý để khắc phục và ngăn chặn thiệt hại.
Trong trường hợp thiệt hại về sức khỏe, người bị hại sẽ được bồi thường chi phí chữa trị, phục hồi sức khỏe, thu nhập bị mất trong thời gian điều trị, cũng như chi phí hợp lý và phần thu nhập mất đi của người chăm sóc nếu có.
Luật sư Huy cho biết, các bên liên quan cần tiến hành điều tra kỹ lưỡng nguyên nhân gây đổ cây để xác định trách nhiệm cụ thể. Việc minh bạch trách nhiệm không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người bị hại mà còn tạo động lực cho các đơn vị quản lý cây xanh thực hiện tốt hơn nhiệm vụ duy tu, bảo dưỡng.
Các chuyên gia khuyến cáo người dân cần thận trọng khi di chuyển trong mưa bão, tuyệt đối không trú mưa dưới gốc cây, đặc biệt là các loại cây có rễ chùm như xà cừ, muồng - những loại dễ bật gốc. Ngoài ra, cần tránh các khu vực trũng hoặc thấp hơn xung quanh để giảm thiểu rủi ro.
Trang
